Nakon slave od 2014, kola od 2017. i pevanja uz gusle od 2018, još jedan deo našeg kulturnog nasleđa od pre koji dan upisan je na Uneskovu Reprezentativnu listu nematerijalnog kulturnog nasleđa čovečanstva – zlakusko lončarstvo.
[ads1]
Izrada keramičkih posuda (namenjenih termičkoj obradi hrane) na ručnom kolu (vitlu) tehnikom zidanja u selu Zlakusa, u okolini Užica, kao tradicionalni zanat upisan je u naš Nacionalni registar nematerijalnog kulturnog nasleđa 2012. Uneskov Međuvladin komitet za očuvanje nematerijalnog kulturnog nasleđa doneo je 16. decembra, na svom 15. redovnom zasedanju – ovoga puta onlajn – odluku da ovaj četvrti element nematerijalnog kulturnog nasleđa Srbije uvrsti na pomenutu listu i to kao prvi koji je iz domena zanatskih znanja i veština.
Kako kažu iz Ministarstva kulture i informisanja, ovaj upis značajan je za međunarodnu promociju kulturnog nasleđa Srbije, ali je istovremeno i podsticaj očuvanju tradicionalnih zanata.
Ovo ministarstvo i Nacionalni komitet za nematerijalno kulturno nasleđe, u saradnji sa Nacionalnom komisijom za saradnju sa Uneskom, doneli su odluku o pokretanju procedure za upis zlakuskog lončarstva na Reprezentativnu listu nematerijalnog kulturnog nasleđa čovečanstva u ciklusu 2019–2020, a Centar za nematerijalno kulturno nasleđe Etnografskog muzeja, u saradnji sa Muzejom na otvorenom „Staro selo” Sirogojno i Udruženjem lončara „Zlakusa”, na osnovu donete odluke, pripremio je nominaciju.
[ads2]
Iz Etnografskog muzeja podsećaju da se izrada zlakuske lončarije odnosi na znanja i veštine u vezi sa izradom posuda za termičku obradu hrane, koje se koriste u domaćinstvima i restoranima širom Srbije, a izrađene su od gline i kalcita čija su nalazišta u neposrednoj blizini sela Zlakusa, u zapadnoj Srbiji. Znanja i veštine izrade se uglavnom prenose unutar zajednice, najčešće u okviru samih porodica, neposrednim učešćem i radom sa iskusnim zanatlijama i predstavljaju važan izraz identiteta njegovih nosilaca.
Ova nominacija u potpunosti odražava principe očuvanja nematerijalnog kulturnog nasleđa definisane Konvencijom iz 2003. jer je reč o elementu koji, pored toga što predstavlja važan izraz identiteta njegovih nosilaca, odražava i aktivan odnos zajednice i sredine koja ga okružuje, budući da je sama tehnika izrade direktno povezana sa sirovinama koje se mogu naći samo u geografskom području u kojem je element prisutan, zaključuju iz Ministarstva kulture i informisanja.
