Godišnjica bombardovanja zatiče Srbiju u vanrednom stanju proglašenom zbog virusa korona, te neće moći da bude obilježena na istaknut način kao i prethodnih godina.
Sirene su se čule 78 dana, a ukupan broj žrtava nikada nije utvrđen. Procjenjuje se da je tokom 11 nedjelja poginulo između 1.200 i 2.500 ljudi, dok je ukupna materijalna šteta procijenjena na više desetina milijardi dolara.
[ads1]
Napad na Srbiju, odnosno SRЈ, izvršen je bez odobrenja Savjeta bezbjednosti UN, što je bio presedan.
Naredbu je tadašnjem komandantu savezničkih snaga, američkom generalu Vesliju Klarku, izdao generalni sekretar NATO-a Havijer Solana.
Klark je kasnije, u knjizi “Moderno ratovanje”, napisao da je planiranje vazdušne operacije NATO-a protiv SRЈ “sredinom juna 1998. već uveliko bilo u toku” i da je završeno krajem avgusta te godine.
Nakon što je Skupština Srbije potvrdila da ne prihvata odluku o stranim trupama na svojoj teritoriji i predložila da snage Ujedinjenih nacija nadgledaju mirovno rješenje sukoba na Kosovu, NATO je 24. marta 1999. u 19.45 časova započeo vazdušne udare krstarećim raketama i avijacijom, na više mjesta u Srbiji i Crnoj Gori.
Devetnaest zemalja Alijanse počelo je bombardovanje sa brodova u Јadranu, iz četiri vazduhoplovne baze u Italiji.
Najprije su gađani protivvazdušna odbrana i drugi objekti Vojske Јugoslavije, i to u Prištini, Batajnici, Rakovici (Straževica), Mladenovcu i drugdje.
Prema procjeni Vlade Srbije, u bombardovanju je poginulo najmanje 2.500 ljudi, od kojih 89 djece (prema pojedinim izvorima ukupan broj poginulih bio je gotovo 4.000), a ranjeno je i povrijeđeno više od 12.500 osoba.
Nedavno objavljeni zvanični podaci Ministarstva odbrane Srbije govore o 1.008 ubijenih vojnika i policajaca.
Ukupna materijalna šteta procijenjena je tada na 100 milijardi dolara. Ratni gubici NATO-a u ljudstvu i tehnici nikada nisu objelodanjeni.
Tadašnje vlasti u Beogradu su tvrdile da je oboreno više desetina letjelica, što nikada nije potvrđeno. Ruska agencija APN objavila je da je NATO izgubio preko 400 vojnika i preko 60 letjelica, dok je američki predsjednik Bil Klinton naveo u govoru 10. juna 1999. godine da NATO nije pretrpio “nikakve žrtve”.
U Muzeju vazduhoplovstva u Beogradu čuvaju se ostaci srušenih aviona F-117, F-16, bespilotnih letjelica, krstarećih projektila…
Gotovo da nema grada u Srbiji koji se tokom 11 nedjelja napada nije našao na meti.
U bombardovanju je uništeno i oštećeno 25.000 stambenih objekata, onesposobljeno 470 kilometara puteva i 595 kilometara pruga.
Oštećeno je i 14 aerodroma, 19 bolnica, 20 domova zdravlja, 18 dječjih vrtića, 69 škola, 176 spomenika kulture i 44 mosta, dok je 38 mostova razoreno.
Tokom agresije izvršeno je 2.300 vazdušnih udara na 995 objekata širom zemlje, a 1.150 borbenih aviona lansiralo je blizu 420.000 projektila ukupne mase 22.000 tona.
[ads2]
NATO je lansirao 1.300 krstarećih raketa, izručio 37.000 “kasetnih bombi”, od kojih je poginulo oko 200 osoba, a ranjeno je više stotina, i upotrebio zabranjenu municiju sa osiromašenim uranijumom.
Uništena je trećina elektroenergetskog kapaciteta zemlje, bombardovane su dvije rafinerije u Pančevu i Novom Sadu, a snage NATO-a su prvi put upotrebile i takozvane grafitne bombe za onesposobljavanje elektroenergetskog sistema.
Poslije više diplomatskih pritisaka, bombardovanje je okončano potpisivanjem Vojno-tehničkog sporazuma u Kumanovu 9. juna 1999, da bi tri dana potom počelo povlačenje snaga SRЈ sa Kosova i Metohije.
Pošto je generalni sekretar NATO-a 10. juna 1999. izdao naredbu o prekidu bombardovanja, posljednji projektili pali su na području sela Kololeč (nedaleko od Kosovske Kamenice), u 13.30 sati.
Tog dana Savjet bezbjednosti UN usvojio je Rezoluciju 1244, a u pokrajinu je upućeno 37.200 vojnika Kfora iz 36 zemalja, sa zadatkom da čuvaju mir, bezbjednost i obezbijede povratak izbjeglih dok se ne definiše širok autonomni status.
B92
